---

  بررسی سلامت روان و سلامت جسمانی در پرستاران شب­کار شاغل در بیمارستان­های دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان در سال ۸۸-۱۳۸۷     حمید حجتی٭ [۱] ، نورالله طاهری [۲] ، سیدحمید شریف نیا [۳]     تاریخ دریافت۲۵/۱/۸۹ تاریخ پذیرش ۵/۵/۸۹     چکیده   پیش زمینه و هدف: شب­کاری می­تواند دارای اثرات منفی فیزیکی، روانی و اجتماعی روی زندگی فردی پرستاران بوده و راندمان کاری و عملکرد مراقبتی آن­ها را تحت تأثیر قرار دهد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت سلامت روانی و جسمانی پرستاران شیفت شب شاغل در بیمارستان­های دانشگاه علوم پزشکی استان گلستان انجام گرفت.   مواد و روش کار: دراین مطالعه توصیفی ۱۵۲نفر که شرایط ورود به مطالعه را داشتند؛ به­صورت نمونه­گیری آسان از بین ۶۱۵ پرستار شب­کار انتخاب شدند. داده­ها از طریق توزیع پرسش­نامه جمع­آوری شد که شامل پرسش­نامه مشخصات فردی و پرسش­نامه در ارتباط با سلامت روانی و جسمانی بود. داده­ها به­وسیله آمار توصیفی و استنباطی تجزیه تحلیل شد.   یافته­ها : ۵۲درصد نمونه­های مورد پژوهش سلامت روان مطلوب و ۴۸درصد تاحدی مطلوب داشتند. همچنین نتایج مربوط به سلامت جسمانی نشان داد که ۶۹درصد سلامت جسمانی تاحدی مطلوب دارند و ۲درصد سلامت جسمانی مطلوب را دارا هستند. نتایج مربوط به ارتباط سلامت روانی با سلامت جسمانی ارتباط معنی­داری را نشان داد (۰۱/۰> p )؛ به­طوری که هرچه سلامت روان کم­تر شود سلامت جسمانی هم کم­تر می­ شود. همچنین بین سلامت روان با سن(۰۰۱/۰> (P و سابقه­کار(۰۲/۰= (P ارتباط معنی­داری نشان داده شد.   بحث و نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج لازم است مسئولین به سلامت روان و جسمانی این گروه توجه بیشتری نمایند. حتی­المقدور شیفت ثابت را در برنامه کاری پرستاران قرار دهند تا بلکه بتوانند از عوارض ناشی از شیفت­های در گردش بکاهند. مدیریت مناسب و کارآمد و برنامه­ریزی دقیق شیفت­کاری جهت کاهش عوارض روانی و جسمانی پرستاران پیشنهاد می­شود.   کلمات کلیدی: سلامت روانی، سلامت جسمانی، پرستاران، شب­کار     فصلنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره هشتم، شماره سوم، پاییز ۱۳۸۹، ص ۱۴۹-۱۴۴   آدرس مکاتبه: دانشکده پرستاری مامایی آمل تلفن: ۹۱۱۲۷۳۹۸۸۳ (۹۸+) Email: hojjati@yahoo.com   ۱ مربی و عضو هیأت علمی دانشکده پرستاری مامایی حضرت زینب آمل،دانشگاه علوم پزشکی بابل و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی آباد کتول (نویسنده مسئول)   ۲ مربی، عضو هیأت علمی دانشکده پرستاری مامایی آبادان، دانشگاه علوم پزشکی اهواز   ۳ کارشناس ارشد آموزش پرستاری، عضو هیأت علمی دانشکده پرستاری مامایی حضرت زینب آمل، دانشگاه علوم پزشکی بابل

---

  بررسی تاثیر آموزش بر وضعیت هوشیاری و شناختی بیماران تحت درمان با الکتروشوک در بخش اعصاب و روان بیمارستان‌های شهید یحیی نژاد بابل و امام رضا (ع) آمل ۱۳۸۸     معظمه آخوندی [۱] ، فریبا اکبرپور [۲] ، حمید حجتی * [۳] ، دکتر حمیدرضا شکوری [۴] ، سیدحمید شریف نیا [۵] ، رقیه نظری [۶]     تاریخ دریافت: ۵/۹/۱۳۸۹ تاریخ پذیرش: ۵/۱۰/۱۳۸۹     چکیده   پیش زمینه و هدف: الکترو شوک درمانی یک روش موثر برای درمان بسیاری از اختلالات روانی می‌باشد. این روش در مواردی که بیماران به درمان دارویی جواب نمی‌دهند یا نمی‌توانند عوارض دارویی را تحمل کنند و یا نیاز به پاسخ درمانی فوری و سریع دارند به کار می‌رود. گیجی و اغتشاش شعور، خصوصاً در ۳۰ دقیقه اول، بعد از به هوش آمدن از عوارض شایع این روش درمانی می‌باشد؛ لذا این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش بر وضعیت هوشیاری و شناختی بیماران تحت درمان با الکتروشوک انجام گرفت.   مواد و روش کار: این مطالعه تجربی بر روی ۶۰ نفر از بیمارانی که برای اولین بار تحت درمان با الکتروشوک بودند (۳۰ نفر گروه آزمایش ۳۰ نفر شاهد) انجام شد که سطح هوشیاری بیماران در دقایق ۵،۱۵،۳۰،۶۰ و وضعیت شناختی آنان به‌ترتیب در دقایق ۶۰،۳۰،۱۵ بعد از الکتروشوک مقایسه شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش­نامه استاندارد وضعیت شناختی MMSE و معیار گلاسکو بود. داده‌ها توسط آزمون آماری اندازه‌های تکراری تجزیه تحلیل شد.   یافته‌ها: آزمون آماری در وضعیت هوشیاری و شناختی دو گروه اختلاف معنی­داری را نشان نداد. ولی میانگین نمره وضعیت شناختی در دقیقه۶۰ در گروه آزمایش بیش از گروه شاهد بود.   بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج به­دست آمده آموزش قبل از شوک بر وضعیت شناختی بیماران تاثیر داشته است. به این معنی بیمارانی که قبل از اجرای الکتروشوک درمانی آموزش‌های لازم را در مورد علل و فایده استفاده از این روش، شیوه اجرا و عوارض موقتی ناشی از درمان را دیده بودند از وضعیت شناختی بهتری برخوردار بودند، لذا لازم است جهت کاهش عوارض بعد از الکتروشوک درمانی آموزش‌های لازم قبل از اجرای این روش داده شود.   کلید واژه‌ها: آموزش، هوشیاری، شناختی، الکتروشوک     دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره نهم، شماره دوم، پی در پی ۳۱، خرداد و تیر ۱۳۹۰، ص ۶۶-۶۱     آدرس مکاتبه: بابل ، دانشگاه علوم پزشکی بابل تلفن: ۰۹۱۱۲۷۳۹۸۸۳   Email: h_hojjati۱۳۶۲@yahoo.com   [۱] کارشناس پرستاری، بیمارستان بابل ،دانشگاه علوم پزشکی بابل   [۲] کارشناس پرستاری، بیمارستان بابل ،دانشگاه علوم پزشکی بابل   [۳] کارشناس ارشد پرستاری. عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علی آباد کتول  (نویسنده مسئول)   [۴] متخصص اعصاب و روان، بیمارستان ۵ آذر گرگان   [۵] مربی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل   [۶] مربی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل   ۷ Electroconvulsive Therapy

---

  بررسی تاثیر آموزش پیش دبستانی بر آگاهی‌های بهداشتی دانش آموزان اول ابتدایی     سیدحمید شریف نیا [۱] ، حمید حجتی [۲] ،مسعود شریف نیا [۳]     تاریخ دریافت: ۲۵/۷/۸۹ تاریخ پذیرش:۳/۸/۸۹     چکیده   پیش زمینه و هدف: سلامتی و تعلیم و تربیت کودکان یکی از مسایل مهم اجتماعی که نقش اساسی در پیشرفت اجتماعی و اقتصادی جامعه دارد مطرح است. این مطالعه جهت تعیین نقش آموزش پیش دبستانی بر آگاهی‌های بهداشتی دانش آموزان اول ابتدایی منطقه۴ تهران انجام گرفت.   مواد و روش کار : پژوهش حاضر مطالعه‌ای مورد-شاهد است. نمونه‌ها شامل ۱۵۲دانش‌آموز اول ابتدایی که شرایط پژوهش را دارا بودند به‌صورت تصادفی طبقه‌بندی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسش­نامه ‌ای ۴بخشی با ۵۴سوال بود. برای تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی و استنباطی (آزمونتی مستقل، مجذورکای و آنالیز واریانس) استفاده شد.   یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین آگاهی بهداشتی پسران آموزش دیده و ندیده در زمینه تغذیه (۰۰۳/۰ P= )و بهداشت فردی(۰۳/۰ P= )، همچنین بین آگاهی بهداشتی دختران آموزش دیده و ندیده در زمینه تغذیه(۰۰۵/۰ P= ) ارتباط معنی‌داری وجود دارد. سواد مادران (۰۰۰/۰ P< )، سواد پدران (۰۲/۰ P= ) بر آگاهی‌های بهداشتی کودکان، متغیر گروه بر آگاهی بهداشتی از تغذیه (۰۰۰/۰ P< )، پیشگیری از حوادث (۰۴/۰ P= ) و بهداشت فردی(۰۳/۰ P= ) نیز معنی‌دار بود. نتایج اختلاف معنی‌دار دیگری را بین متغیرها نشان نداد.   بحث و نتیجه گیری: براساس نتایج، آموزش کودکان تاثیر بسزایی بر آگاهی‌های بهداشتی دارد. از آنجا که شکل‌گیری رفتار بهداشتی موضوعی چند وجهی بوده و عوامل متفاوتی علاوه بر حضور یا عدم حضور آموزش پیش دبستانی می‌تواند بر آن تاثیر گذار باشد، بررسی همه جانبه این عوامل می‌تواند معیارهای واضح‌تری جهت طراحی برنامه‌های آموزشی موثر کودکان فراهم سازد و پرستاران بهداشت جامعه در مدارس بهترین افراد جهت استفاده بهینه از منابع برای ارتقاء سطح آگاهی و عملکرد بهداشتی کودکان هستند.   کلید واژه‌ها: آموزش، پیش دبستانی، سلامت کودکان، آگاهی بهداشتی     دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره نهم، شماره دوم، پی در پی ۳۱، خرداد و تیر ۱۳۹۰، ص ۹۶-۹۰     آدرس مکاتبه : بابل، دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب (س) تلفن: ۰۹۱۱۱۲۷۵۰۹۳   Email: h.sharifnia@mubabol.ac.ir   [۱] دانشجوی دوره دکترای پرستاری. دانشگاه علوم پزشکی بابل، دانشکده پرستاری و مامایی حضرت آمل(نویسنده مسئول)   [۲] کارشناس ارشد پرستاری. عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علی آباد کتول   ۳ کارشناس ارشد پرستاری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل  

---

      رقیه نظری [۱] * ، فاطمه بابا علی پور موزیرجی [۲] ، سیدحمید شریف نیا [۳] ، جمال امینی [۴] ، سمانه اکبری [۵]     تاریخ دریافت ۱۶/۰۱/۱۳۹۰ تاریخ پذیرش: ۲۹/۰۲/۱۳۹۰     چکیده   پیش زمینه و هدف : میزان رضایت‌مندی بیماران، یکی از شاخص‌های اصلی برای سنجش اثر بخشی نظام سلامت است. از آنجائی‌که رضایت‌مندی بیماران مناطق مختلف تحت تاثیر عوامل گوناگونی قرار دارد، این مطالعه با هدف بررسی میزان رضایت بیماران از خدمات بستری در بیمارستان‌های شهرستان آمل و نقش مراقبت‌های پرستاری در ارتقاء رضایت‌مندی انجام پذیرفت.   مواد و روش کار : این مطالعه توصیفی - مقطعی بر روی ۳۰۰ نفر از بیماران بستری و در حال ترخیص که به‌صورت تصادفی وارد مطالعه شده بودند، انجام گردید. اطلاعات از طریق پرسش‌نامه‌ی مدون پژوهشگر ساخته، که برگرفته از نتایج تحقیقات قبلی و معیارهای رضایت سنجی بیمارستان‌ها بود، در هنگام ترخیص، جمع‌آوری گردید. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و آمار توصیفی، همبستگی پیرسون، مجذور کای، آزمونتی مستقل و ANOVA مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت.   یافته‌ها: میزان رضایت‌مندی ۳/۶۹درصد بیماران از کل خدمات بستری، ۹۴/۷۵درصد از خدمات پرستاری، ۱/۶۹درصد از خدمات پزشکی و ۰۶/۶۴درصد از خدمات عمومی در حد مطلوب گزارش شد. نتایج آزمون ANOVA یک طرفه نشان داد که از بین مشخصات دموگرافیک فقط بین رده سنی و سطح تحصیلات بیماران با رضایت‌مندی آنان ارتباط معنی‌داری وجود دارد( p

---

  بررسی تأثیر خاطره‌گویی گروهی بر میزان عزت نفس و رضایت از زندگی سالمندان     حمید حجتی [۱] * ، سیدحمید شریف نیا [۲] ، سمانه حسینعلی پور [۳] ، گلبهار آخوندزاده [۴] ، حمید آسایش [۵]     تاریخ دریافت ۱۲/۴/۹۰ تاریخ پذیرش ۱/۷/۹۰     چکیده   پیش زمینه و هدف: سالمندی نتیجه سیر طبیعی زمان است که منجر به تغییرات فیزیولوژیکی، روانی و اجتماعی می‌شود. عزت نفس از جوانب مهم سازگاری در تمامی مراحل زندگی می‌باشد که در زمان سالمندی اهمیت بیشتری می‌یابد که این بعد با سلامت روان و رضایت از زندگی در ارتباط است. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر خاطره‌گویی گروهی بر عزت نفس و رضایت از زندگی سالمندان شهر ساری انجام گرفت.   مواد و روش‌ها: این مطالعه یک پژوهش تجربی است که تعداد ۳۲ نفر از سالمندان مراجعه کننده به مرکز روزانه سالمندان شهر ساری به روش در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه شاهد (۱۶نفر) مورد (۱۶نفر) تقسیم شدند. در گروه مورد خاطره‌گویی گروهی به‌طول هشت جلسه، هر جلسه به‌مدت یک و نیم ساعت انجام شد. در گروه شاهد هیچ مداخله‌ای صورت نگرفت. میزان تنهایی و تعلق خاطر واحدهای پژوهش قبل و بعد از مداخله با پرسش‌نامه عزت نفس و رضایت از زندگی سالمندان ارزیابی گردید. تجزیه تحلیل داده‌ها توسط آزمون تی زوج و مستقل انجام گرفت.   یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین عزت نفس در گروه آزمون از ۲ ± ۲۴ قبل از مداخله به ۳ ± ۲۷ بعد از مداخله رسید. نتایج اختلاف معنی‌داری را در این گروه نشان داد (۰۱/۰> p ). همچنین میانگین امتیاز رضایت از زندگی در گروه آزمون از ۲ ± ۲۱ قبل از مداخله به ۳ ± ۲۴ بعد از مداخله رسید. نتایج اختلاف معنی‌داری را در این گروه نشان داد (۰۱/۰> p ). این در حالی است که در گروه شاهد قبل و بعد از مداخله اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد.   بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج می‌توان گفت خاطره‌گویی بر ارتقا عزت نفس و رضایت از زندگی سالمندان موثر است. لذا می‌توان این فن را که مورد بی‌توجهی قرار گرفته است، به‌طور آسان و قابل اجرا در تمام مراکز نگهداری سالمندان و یا در منزل به کاربرد.   کلید واژه‌ها: خاطره‌گویی، عزت نفس، رضایت از زندگی، سالمندان     دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره نهم، شماره پنجم، پی در پی ۳۴، آذر و دی۱۳۹۰، ص ۳۵۶-۳۵۰     آدرس مکاتبه: بابل، دانشکده پرستاری و مامایی بابل، تلفن: ۰۹۱۱۲۷۳۹۸۸۳   Email: h_hojjati۱۳۶۲@yahoo.com   [۱] کارشناس ارشد روان پرستاری، عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلی آباد کتول (نویسنده مسئول)   [۲] دانشجوی دکتری پرستاری دانشگاه بقیه الله اعظم، عضو هیات علمی علوم پزشکی بابل   [۳] دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی تهران   [۴] دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت پرستاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گنبد کاووس   [۵] کارشناس ارشد روان پرستاری،عضو هیئت علمی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی قم

---

  مهارت‌های پایه دارو درمانی و درمان‌های داخل وریدی دانشجویان پرستاری در پایان سال سوم     فاطمه حاجی حسینی * [۱] ، سید حمید شریف نیا [۲] ، رقیه نظری [۳] ، رزیتا رضایی [۴] ، سوسن ساعت ساز [۵]     تاریخ دریافت ۱۸/۰۶/۱۳۹۰ تاریخ پذیرش ۲۹/۰۹/۱۳۹۰     چکیده   پیش زمینه و هدف: فراگیری مهارت‌های دارو درمانی و درمان‌های داخل وریدی برای دانشجویان پرستاری ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی مهارت‌های پایه دارو درمانی و درمان‌های داخل وریدی دانشجویان پرستاری در پایان سال سوم انجام شده است.   مواد و روش کار: این مطالعه، توصیفی-مقطعی بر روی ۱۰۷ دانشجوی پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بابل در پایان سال سوم انجام شده است. ابزار پژوهش پرسش‌نامه‌ای بود که در روز اول کار آموزی در عرصه، میزان مهارت دانشجویان را بر اساس مقیاس ۵ درجه‌ای لیکرت (بدون مهارت =۱ و مهارت کامل =۵) ارزشیابی می‌نمود. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss۱۶ و آمار توصیفی و آزمون ناپارامتریک استفاده شد.   یافته‌ها : اکثر نمونه‌ها زن (۶/۹۱درصد)، فاقد سابقه کار بالینی (۱/۸۴درصد) و دارای میانگین معدل ۰۱/۱۶ بودند. میانگین مهارت دانشجویان در آماده کردن سرم و تجویز آن ۱۹/۰ ± ۹۶/۴ و تزریق دارو از طریق مستقیم و میکروست ۲۹/۰ ± ۹۲/۴ و تزریق عضلانی ۴۴/۰ ± ۸۷/۴ بیشتر از سایر مهارت‌ها بود. کم‌ترین مهارت دانشجویان در محاسبه دوزاژ دارو و قطرات سرم و تزریق داخل جلدی به ترتیب با میانگین ۶۷/۰ ± ۲۸/۴ و ۱۳/۱ ± ۳۲/۴ بود. بین سابقه کار بالینی غیردانشجویی و مهارت درمان وریدی رابطه معنی‌داری نشان داده شد (۰۲/۰ p= ).   بحث و نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نقاط ضعف و قوت دانشجویان پرستاری را در مهارت‌های پایه دارو درمانی و درمان‌های داخل وریدی روشن ساخت. تعیین به هنگام این موارد به تقویت آموزش و تحویل پرستارانی توانمندتر به جامعه کمک می‌کند.   کلید واژه‌ها: مهارت‌های پایه، دارو درمانی، درمان‌های داخل وریدی، دانشجویان پرستاری     دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره دهم، شماره دوم، پی در پی ۳۷، خرداد و تیر ۱۳۹۱، ص ۱۸۹-۱۸۳     آدرس مکاتبه: دانشگاه علوم پزشکی مازندران دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب آمل، تلفن: ۰۹۱۱۳۲۱۹۳۷۹ Email:Fatemeh.hajihosseini@gmail.com   [۱] کارشناس ارشد پرستاری، مربی، عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران (نویسنده مسئول)   [۲] کارشناس ارشد پرستاری، مربی، عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران   [۳] کارشناس ارشد پرستاری، مربی، عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران   [۴] کارشناس ارشد پرستاری، مربی، عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران   [۵] کارشناس ارشد مامایی، مربی، عضو هیئت علمی دانشکده پرستاری و مامایی حضرت زینب آمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

---

پیش‌زمینه و هدف: خود مدیریتی در بیماران پیوند کلیه منجر به افزایش مدت‌زمان بقای بافت، کاهش پس زدن گرافت، شناسایی زودرس عوارض دارویی و افزایش کیفیت زندگی می‌شود. بیماران پیوند کلیه رفتارهای خودمدیریتی ضعیفی دارند. دانستن اینکه بیماران پیوند کلیه چگونه باید یا مشکلات مواجه شوند و آن‌ها را مدیریت کنند منجر به بهبود پیامدهای پیوند می‌شود. این مطالعه باهدف تبیین رفتارهای خودمدیریتی بیماران دریافت کننده پیوند کلیه انجام شد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع کیفی و با تعداد هجده مصاحبه انجام شد. مشارکت‌کننده‌ها به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند جمع‌آوری شد و از طریق تحلیل محتوای کیفی با رویکرد قراردادی، تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: یافته‌ها شامل یک درون مایه تلاش برای رسیدن به تعادل و ثبات در زندگی و شش طبقه اصلی اصلاح سبک زندگی، خودمراقبتی جسمی، خودکارآمدی، تاب‌آوری، سازگاری با نقش‌های جدید و مدیریت درمان بود.
بحث و نتیجه‌گیری: تم اصلی منعکس شده در تمام طبقات و زیر طبقات تبیین شده در این مطالعه، نشان‌دهنده تلاش مشارکت‌کنندگان جهت رسیدن به تعادل و ثبات در زندگی بعد از پیوند کلیه بود. پیوند کلیه را می‌توان یک رویداد شروع کننده دوره ناپایداری و بی ثباتی پس از یک دوره طولانی بیماری و زوال سلامتی در نظر گرفت. بنابراین برنامه‌های خودمدیریتی بعد از پیوند کلیه باید بر حمایت از بیماران در بازسازی ثبات در زندگی متمرکز شود.
 

---

پیش‌زمینه و هدف: زخم پای دیابتی یکی از علل اصلی ناتوانی در بیماران مبتلا به دیابت است که منجر به قطع عضو و ناتوانی می‌شود. با مراقبت مناسب از پاها می‌توان از بروز زخم پای دیابتی پیشگیری کرد. یکی از ابزارهای بررسی خودمراقبتی پای دیابتی، ابزار بررسی عملکرد مراقبت از پای ناتینگهام است. این مطالعه باهدف تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی ابزار بررسی عملکرد مراقبت از پای ناتینگهام انجام شد.
مواد و روش­ها: این مطالعه مقطعی در زمستان ۱۴۰۱ روی ۵۱۷ بیمار دارای دیابت نوع یک و دو مراجعه‌کننده به واحد دیابت شهرهای بم، همدان و اسدآباد انجام شد. بیماران به‌صورت در دسترس انتخاب شدند. برای ارزیابی ویژگی‌های روان‌سنجی، روایی صوری، روایی محتوا، روایی سازه، همسانی درونی و ثبات ابزار بررسی شد.
یافته‌ها: میانگین سن و طول مدت ابتلا به دیابت در بیماران شرکت‌کننده در مطالعه به ترتیب ۱۴/۱۸±۰۱/۵۰ سال و ۹±۷۰/۱۰ سال بود. اغلب نمونه‌های موردمطالعه زن (۵۴درصد)، متأهل (۹/۸۰درصد) بودند. بیش از یک‌سوم این بیماران (۴/۳۶درصد) قرص‌های کاهنده قند خون مصرف می‌کردند. در تحلیل عامل اکتشافی پنج عامل خودمراقبتی عمومی از پا، معاینه پا، معاینه کفش، مدیریت زخم و استفاده از کفش مناسب استخراج شد که روی‌هم‌رفته ۳۸۱/۵۲ درصد واریانس کل را تبیین می‌کردند. همسانی درونی تمام عوامل استخراج‌شده بر اساس ضریب مک‌دونالد امگا بالای ۷۰/۰ بود. پایایی ثبات پرسشنامه با فاصله دو هفته برای کل ابزار ۷۹۰/۰ بود.
نتیجه‌گیری: نسخه فارسی ابزار بررسی عملکرد مراقبت از پای ناتینگهام، روایی و پایایی مناسبی برای اندازه‌گیری مراقبت از پای بیماران دیابتی دارد. وجود نسخه فارسی این ابزار این امکان را به پژوهشگران داخلی می‌دهد که بر اساس امکانات و سلایق خود از این ابزار هم در کنار سایر ابزارهای موجود برای بررسی و اندازه‌گیری مفهوم خودمراقبتی پای دیابتی استفاده نمایند.