دوره 22، شماره 9 - ( آذر 1403 )
جلد 22 شماره 9 صفحات 732-728 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Safdari A, Sharifi A. ETHICAL CHALLENGES IN FUTILE CARE DURING HEALTH CRISES: LESSONS FROM PANDEMIC EXPERIENCES. Nursing and Midwifery Journal 2024; 22 (9) :728-732
URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-5281-fa.html
URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-5281-fa.html
صفدری علی، شریفی امیرحسین. چالش‌های اخلاقی در مراقبت‌های بیهوده در طول بحران‌های بهداشتی: درس‌هایی از تجربیات همه‌گیری. مجله پرستاری و مامایی. 1403; 22 (9) :728-732
علی صفدری1 
، امیرحسین شریفی*2
، امیرحسین شریفی*2
1- کارشناسی ارشد پرستاری داخلی جراحی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
2- کارشناسی ارشد پرستاری داخلی جراحی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران ،amirsharifi2486@gmail.com
2- کارشناسی ارشد پرستاری داخلی جراحی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران ،
چکیده: (615 مشاهده)
سردبیر محترم،
پاندمی‌ها و بحران‌های بهداشتی جهانی، چالش‌های عظیمی را برای نظام‌های بهداشتی و مراقبتی ایجاد کرده‌اند که می‌توانند با پیامدهای وسیع اخلاقی و عملی همراه باشند. ازجمله این چالش‌ها می‌توان به مدیریت مراقبت‌های بیهوده در شرایطی اشاره کرد که منابع محدود و تقاضا بیش‌ازحد است (1). به‌عنوان‌مثال پاندمی COVID-19 به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بهداشتی از زمان جنگ جهانی دوم، تجربه‌ای بی‌سابقه در مقیاس جهانی به‌جا گذاشت که موجب شد، سازمان‌های بهداشتی و رهبران مراقبتی با تصمیم‌گیری‌های دشواری درباره نحوه تخصیص منابع، معیارهای تریاژ، و سطح مراقبت مواجه شوند (2).
بر اساس تجارب به‌دست‌آمده از پاندمی‌ها و سایر بحران‌های بهداشتی، در هر پاندمی، چالش‌های اخلاقی متعددی پیش روی کارکنان بهداشتی، به‌ویژه کارکنان خط مقدم به وجود می‌آید. تصمیم‌گیری درباره پذیرش یا ترخیص بیماران، سقف خدمات قابل‌ارائه، و تخصیص منابع در شرایطی که کمبودها و فشارها بیداد می‌کند، اغلب فاقد راه‌حل ساده و سریع است. این بحران‌ها نه‌تنها رهبران و مدیران بخش‌های بهداشتی بلکه کارکنان درمانی و به‌ویژه پرستاران را نیز با فشارهای بی‌سابقه‌ای مواجه می‌کنند. ترکیب تقاضای بالا برای مراقبت، کمبود تجهیزات حیاتی مانند تخت‌های مراقبت ویژه، محدودیت منابع، و عدم قطعیت‌های علمی و اطلاعات کافی درباره درمان‌های مؤثر، بار عاطفی و روانی عظیمی را بر دوش پرستاران و تیم‌های بهداشتی می‌گذارد (1, 3).
در شرایط بحران‌های بهداشتی، تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع کمیاب می‌تواند نیازمند اولویت‌بندی شدید باشد. مثالی از این شرایط می‌تواند شامل اکستوباسیون بیماری که امیدی به زنده ماندن او به‌وضوح نیست و انتقال دستگاه‌های تهویه به بیمارانی باشد که شانس بیشتری برای بقا دارند (4). این شیوه که در آن نگاه کل‌نگر جایگزین رویکرد فردمحور می‌شود، گاهی مستلزم آن است که مراقبت‌های خاصی محدودشده یا به‌صورت سهمیه‌بندی ارائه شوند. بسیاری از مراقبان، این تغییر رویکرد را ازنظر اخلاقی ناراحت‌کننده تلقی می‌کنند، چراکه خلاف اصول بنیادین مراقبت بیمارمحور است و ممکن است درجاتی از احساس ناتوانی و درماندگی را در پی داشته باشد (5). این موقعیت‌ها باعث شکل‌گیری پدیده‌ای به نام مراقبت بیهوده می‌شود. مراقبت بیهوده به مراقبتی اطلاق می‌شود که شانس موفقیت اندک دارد یا حتی ممکن است به دلیل شرایط بیمار، کاملاً غیرممکن و غیر مؤثر باشد. به‌عبارت‌دیگر، این نوع مراقبت شامل مداخلاتی است که نه به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کنند و نه بیمار را از وابستگی به مراقبت‌های پیچیده پزشکی رها می‌سازد (6, 7). مراقبت بیهوده را می‌توان شبیه تلاش برای حمل آب به کمک یک سطل دارای نشتی و سوراخ دانست! همچنان که تلاش برای کاربرد دفیبریلاسیون برای آسیستول نیز می‌تواند به همان اندازه بیهوده باشد (8).
باوجود دستاوردهای علمی و تجارب انباشته در مراقبت از بیماران در طول پاندمی‌ها، همچنان عدم قطعیت درباره نتایج برخی درمان‌ها در شرایط بحرانی به قوت خود باقی است. این امر، تیم‌های درمانی را در وضعیتی دشوار قرار می‌دهد؛ جایی که تصمیم‌گیری درباره ادامه یا قطع درمان‌ها برای بیماران مبتلا به بیماری‌های ناشناخته با پیش‌آگهی نامشخص چالشی جدی است (3, 4). یکی از دلایل افزایش مراقبت‌های بیهوده در بحران‌های بهداشتی، انتظار بیش‌ازحد برای بهبودی و درخواست‌های غیرواقع‌بینانه بیماران یا خانواده‌هایشان برای دریافت مراقبت‌های خاص است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که درخواست‌های خانواده‌ها برای درمان‌های غیرضروری و مراقبت‌های بیهوده می‌تواند ناشی از بی‌اعتمادی به تشخیص‌های پزشکی، باورهای مذهبی، و یا امید به وقوع معجزه باشد (6, 9). در چنین شرایطی، توجیه خانواده‌ها و توضیح واقعیت‌ها به شکلی قابل‌درک و با توجه به میزان تحمل آنان ضروری است. در مواردی، حتی ممکن است مداخله قانونی برای جلوگیری از ادامه مراقبت‌های بیهوده موردنیاز باشد.
مراقبت بیهوده همواره موضوعی پرتنش و محل بحث بین تیم‌های بهداشتی، بیماران و خانواده‌ها بوده است. در یک‌سو، خطر محرومیت فردی از خدمات ضروری و حفظ حیات وجود دارد، و در سوی دیگر، اتلاف منابع محدود که می‌تواند سلامت و حیات سایر بیماران را به خطر اندازد. ارائه این خدمات تنها در صورتی می‌تواند اخلاقی تلقی شود که منافع بالقوه آن بیشتر از خطرات احتمالی آن باشد (10). مراقبت‌های بیهوده، به‌ویژه زمانی که پرستاران و مراقبان به‌ناچار مجبور به اجرای آن‌ها هستند، می‌تواند فشار عاطفی قابل‌توجهی را به آن‌ها تحمیل کند. این نوع مراقبت‌ها علاوه بر ایجاد بی‌تفاوتی و کاهش کیفیت مراقبت، باعث به هدر رفتن زمان، انرژی و منابع مالی قابل‌توجهی می‌شود (6, 11). مراقبت‌های بیهوده نه‌تنها هزینه‌های زیادی به سیستم بهداشتی تحمیل می‌کنند، بلکه می‌توانند منجر به عوارضی نظیر مقاومت آنتی‌بیوتیکی، زخم فشاری، پنومونی ناشی از ونتیلاتور، و عفونت‌های مرتبط با کاتتر شوند. در شرایط بحرانی که وقوع این نوع مراقبت‌ها غیرقابل‌انکار است (12)، انجام مداخلاتی برای کاهش عوارض طولانی‌مدت آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
ازجمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مراقبت‌های بیهوده و پیامدهای آن، حرکت به‌سوی مراقبت‌های تسکینی و تمرکز بر کاهش درد و علائم است (10). مراقبت‌های تسکینی در بحران‌های بهداشتی، ضمن فراهم آوردن کنترل علائم و حمایت عاطفی، تصمیم‌گیری‌های تیم درمانی را آسان‌تر می‌کند (13). این نوع مراقبت با اولویت دادن به نیازهای عاطفی، معنوی و اجتماعی بیمار و خانواده‌اش می‌تواند به کاهش تنش‌ها و پذیرش واقعیات از سوی بیماران و خانواده‌ها کمک کند. تدوین پروتکل‌های مراقبت بیهوده با مشارکت خانواده‌های بیماران و آگاهی‌بخشی به آن‌ها درباره تأثیرات این نوع مراقبت‌ها می‌تواند از بار عاطفی و رنج ناشی از این شرایط برای بیماران و خانواده‌ها بکاهد. تشکیل تیم‌های مراقبت تسکینی متشکل از پزشک، پرستار، مددکار اجتماعی، روان‌شناس، روان‌پزشک و دیگر متخصصان، می‌تواند به برقراری ارتباط بهتر با بیماران و ارائه مراقبت‌های متناسب کمک کند.
در نظام سلامت، هیچ مراقبتی ذاتاً بیهوده نیست، بلکه شرایط بیمار و بحران است که به مراقبت‌ها مفهوم بیهودگی می‌بخشد. تصمیم‌گیری درباره تداوم یا قطع مراقبت، نیازمند معیارهای عینی درباره وضعیت بیمار و هم‌راستایی با شرایط بحران است. به اشتراک‌گذاری سریع تجارب بین‌المللی، تدوین پروتکل‌های درمانی متناسب با اوضاع بالینی بیماران، و رویکردهای تسکینی مؤثر می‌تواند به کاهش مراقبت‌های بیهوده، کاستن از فشارهای اخلاقی بر مراقبان، و بهبود کیفیت زندگی بیماران منجر شود.
پاندمی‌ها و بحران‌های بهداشتی جهانی، چالش‌های عظیمی را برای نظام‌های بهداشتی و مراقبتی ایجاد کرده‌اند که می‌توانند با پیامدهای وسیع اخلاقی و عملی همراه باشند. ازجمله این چالش‌ها می‌توان به مدیریت مراقبت‌های بیهوده در شرایطی اشاره کرد که منابع محدود و تقاضا بیش‌ازحد است (1). به‌عنوان‌مثال پاندمی COVID-19 به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بهداشتی از زمان جنگ جهانی دوم، تجربه‌ای بی‌سابقه در مقیاس جهانی به‌جا گذاشت که موجب شد، سازمان‌های بهداشتی و رهبران مراقبتی با تصمیم‌گیری‌های دشواری درباره نحوه تخصیص منابع، معیارهای تریاژ، و سطح مراقبت مواجه شوند (2).
بر اساس تجارب به‌دست‌آمده از پاندمی‌ها و سایر بحران‌های بهداشتی، در هر پاندمی، چالش‌های اخلاقی متعددی پیش روی کارکنان بهداشتی، به‌ویژه کارکنان خط مقدم به وجود می‌آید. تصمیم‌گیری درباره پذیرش یا ترخیص بیماران، سقف خدمات قابل‌ارائه، و تخصیص منابع در شرایطی که کمبودها و فشارها بیداد می‌کند، اغلب فاقد راه‌حل ساده و سریع است. این بحران‌ها نه‌تنها رهبران و مدیران بخش‌های بهداشتی بلکه کارکنان درمانی و به‌ویژه پرستاران را نیز با فشارهای بی‌سابقه‌ای مواجه می‌کنند. ترکیب تقاضای بالا برای مراقبت، کمبود تجهیزات حیاتی مانند تخت‌های مراقبت ویژه، محدودیت منابع، و عدم قطعیت‌های علمی و اطلاعات کافی درباره درمان‌های مؤثر، بار عاطفی و روانی عظیمی را بر دوش پرستاران و تیم‌های بهداشتی می‌گذارد (1, 3).
در شرایط بحران‌های بهداشتی، تصمیم‌گیری در مورد تخصیص منابع کمیاب می‌تواند نیازمند اولویت‌بندی شدید باشد. مثالی از این شرایط می‌تواند شامل اکستوباسیون بیماری که امیدی به زنده ماندن او به‌وضوح نیست و انتقال دستگاه‌های تهویه به بیمارانی باشد که شانس بیشتری برای بقا دارند (4). این شیوه که در آن نگاه کل‌نگر جایگزین رویکرد فردمحور می‌شود، گاهی مستلزم آن است که مراقبت‌های خاصی محدودشده یا به‌صورت سهمیه‌بندی ارائه شوند. بسیاری از مراقبان، این تغییر رویکرد را ازنظر اخلاقی ناراحت‌کننده تلقی می‌کنند، چراکه خلاف اصول بنیادین مراقبت بیمارمحور است و ممکن است درجاتی از احساس ناتوانی و درماندگی را در پی داشته باشد (5). این موقعیت‌ها باعث شکل‌گیری پدیده‌ای به نام مراقبت بیهوده می‌شود. مراقبت بیهوده به مراقبتی اطلاق می‌شود که شانس موفقیت اندک دارد یا حتی ممکن است به دلیل شرایط بیمار، کاملاً غیرممکن و غیر مؤثر باشد. به‌عبارت‌دیگر، این نوع مراقبت شامل مداخلاتی است که نه به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کنند و نه بیمار را از وابستگی به مراقبت‌های پیچیده پزشکی رها می‌سازد (6, 7). مراقبت بیهوده را می‌توان شبیه تلاش برای حمل آب به کمک یک سطل دارای نشتی و سوراخ دانست! همچنان که تلاش برای کاربرد دفیبریلاسیون برای آسیستول نیز می‌تواند به همان اندازه بیهوده باشد (8).
باوجود دستاوردهای علمی و تجارب انباشته در مراقبت از بیماران در طول پاندمی‌ها، همچنان عدم قطعیت درباره نتایج برخی درمان‌ها در شرایط بحرانی به قوت خود باقی است. این امر، تیم‌های درمانی را در وضعیتی دشوار قرار می‌دهد؛ جایی که تصمیم‌گیری درباره ادامه یا قطع درمان‌ها برای بیماران مبتلا به بیماری‌های ناشناخته با پیش‌آگهی نامشخص چالشی جدی است (3, 4). یکی از دلایل افزایش مراقبت‌های بیهوده در بحران‌های بهداشتی، انتظار بیش‌ازحد برای بهبودی و درخواست‌های غیرواقع‌بینانه بیماران یا خانواده‌هایشان برای دریافت مراقبت‌های خاص است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که درخواست‌های خانواده‌ها برای درمان‌های غیرضروری و مراقبت‌های بیهوده می‌تواند ناشی از بی‌اعتمادی به تشخیص‌های پزشکی، باورهای مذهبی، و یا امید به وقوع معجزه باشد (6, 9). در چنین شرایطی، توجیه خانواده‌ها و توضیح واقعیت‌ها به شکلی قابل‌درک و با توجه به میزان تحمل آنان ضروری است. در مواردی، حتی ممکن است مداخله قانونی برای جلوگیری از ادامه مراقبت‌های بیهوده موردنیاز باشد.
مراقبت بیهوده همواره موضوعی پرتنش و محل بحث بین تیم‌های بهداشتی، بیماران و خانواده‌ها بوده است. در یک‌سو، خطر محرومیت فردی از خدمات ضروری و حفظ حیات وجود دارد، و در سوی دیگر، اتلاف منابع محدود که می‌تواند سلامت و حیات سایر بیماران را به خطر اندازد. ارائه این خدمات تنها در صورتی می‌تواند اخلاقی تلقی شود که منافع بالقوه آن بیشتر از خطرات احتمالی آن باشد (10). مراقبت‌های بیهوده، به‌ویژه زمانی که پرستاران و مراقبان به‌ناچار مجبور به اجرای آن‌ها هستند، می‌تواند فشار عاطفی قابل‌توجهی را به آن‌ها تحمیل کند. این نوع مراقبت‌ها علاوه بر ایجاد بی‌تفاوتی و کاهش کیفیت مراقبت، باعث به هدر رفتن زمان، انرژی و منابع مالی قابل‌توجهی می‌شود (6, 11). مراقبت‌های بیهوده نه‌تنها هزینه‌های زیادی به سیستم بهداشتی تحمیل می‌کنند، بلکه می‌توانند منجر به عوارضی نظیر مقاومت آنتی‌بیوتیکی، زخم فشاری، پنومونی ناشی از ونتیلاتور، و عفونت‌های مرتبط با کاتتر شوند. در شرایط بحرانی که وقوع این نوع مراقبت‌ها غیرقابل‌انکار است (12)، انجام مداخلاتی برای کاهش عوارض طولانی‌مدت آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
ازجمله راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مراقبت‌های بیهوده و پیامدهای آن، حرکت به‌سوی مراقبت‌های تسکینی و تمرکز بر کاهش درد و علائم است (10). مراقبت‌های تسکینی در بحران‌های بهداشتی، ضمن فراهم آوردن کنترل علائم و حمایت عاطفی، تصمیم‌گیری‌های تیم درمانی را آسان‌تر می‌کند (13). این نوع مراقبت با اولویت دادن به نیازهای عاطفی، معنوی و اجتماعی بیمار و خانواده‌اش می‌تواند به کاهش تنش‌ها و پذیرش واقعیات از سوی بیماران و خانواده‌ها کمک کند. تدوین پروتکل‌های مراقبت بیهوده با مشارکت خانواده‌های بیماران و آگاهی‌بخشی به آن‌ها درباره تأثیرات این نوع مراقبت‌ها می‌تواند از بار عاطفی و رنج ناشی از این شرایط برای بیماران و خانواده‌ها بکاهد. تشکیل تیم‌های مراقبت تسکینی متشکل از پزشک، پرستار، مددکار اجتماعی، روان‌شناس، روان‌پزشک و دیگر متخصصان، می‌تواند به برقراری ارتباط بهتر با بیماران و ارائه مراقبت‌های متناسب کمک کند.
در نظام سلامت، هیچ مراقبتی ذاتاً بیهوده نیست، بلکه شرایط بیمار و بحران است که به مراقبت‌ها مفهوم بیهودگی می‌بخشد. تصمیم‌گیری درباره تداوم یا قطع مراقبت، نیازمند معیارهای عینی درباره وضعیت بیمار و هم‌راستایی با شرایط بحران است. به اشتراک‌گذاری سریع تجارب بین‌المللی، تدوین پروتکل‌های درمانی متناسب با اوضاع بالینی بیماران، و رویکردهای تسکینی مؤثر می‌تواند به کاهش مراقبت‌های بیهوده، کاستن از فشارهای اخلاقی بر مراقبان، و بهبود کیفیت زندگی بیماران منجر شود.
نوع مطالعه: نامه به سردبیر |
موضوع مقاله:
پرستاری
فهرست منابع
1. Shnayder MM, Keller EJ, Makary MS. COVID-19 ethics: What interventional radiologists need to know. J Vasc Interv Radiol 2020;31:1720-3. [PMID: 32943297] [DOI:10.1016/j.jvir.2020.07.003] [PMCID: PMC7489880]
2. Cardona M, Anstey M, Lewis ET, Shanmugam S, Hillman K, Psirides A. Appropriateness of intensive care treatments near the end of life during the COVID-19 pandemic. Breathe 2020;16(2). [PMID: 33304408] [DOI:10.1183/20734735.0062-2020] [PMCID: PMC7714540]
3. Peiró T, Lorente L, Vera M. The COVID-19 crisis: Skills that are paramount to build into nursing programs for future global health crises. Int J Environ Res Public Health 2020;17(18):6532. [PMID: 32911727] [DOI:10.3390/ijerph17186532] [PMCID: PMC7558921]
4. Basson MD. Medical resources are scarce, but theories about their allocation are not. Surgery 2020;168(3):392-3. [PMID: 32532467] [DOI:10.1016/j.surg.2020.05.001] [PMCID: PMC7205653]
5. Chu Q, Correa R, Henry TL, McGregor KA, Stoklosa H, Robinson L, et al. Reallocating ventilators during the coronavirus disease 2019 pandemic: Is it ethical? Surgery 2020;168(3):388-91. [PMID: 32616345] [DOI:10.1016/j.surg.2020.04.044] [PMCID: PMC7205622]
6. Morata L. An evolutionary concept analysis of futility in health care. J Adv Nurs 2018;74(6):1289-300. [PMID: 29350780] [DOI:10.1111/jan.13526]
7. Medicine ECotASfR. Fertility treatment when the prognosis is very poor or futile: an ethics committee opinion. Fertil Steril 2019;111(4):659-63. [PMID: 30871767] [DOI:10.1016/j.fertnstert.2019.01.033]
8. Simon JR, Kraus C, Rosenberg M, Wang DH, Clayborne EP, Derse AR. "Futile care"-an emergency medicine approach: Ethical and legal considerations. Ann Emerg Med 2017;70(5):707-13. [PMID: 28754353] [DOI:10.1016/j.annemergmed.2017.06.005]
9. Aghabarary M, Nayeri ND. Reasons behind providing futile medical treatments in Iran: A qualitative study. Nurs Ethics 2017;24(1):33-45. [PMID: 27000190] [DOI:10.1177/0969733016638142]
10. Šarić L, Prkić I, Jukić M. Futile treatment-a review. J Bioeth Inq 2017;14(3):329-37. [PMID: 28634768] [DOI:10.1007/s11673-017-9793-x]
11. Rostami S, Esmaeali R, Jafari H, Cherati JY. Perception of futile care and caring behaviors of nurses in intensive care units. Nurs Ethics 2019;26(1):248-55. [PMID: 28481130] [DOI:10.1177/0969733017703694]
12. Yekefallah L, Ashktorab T, Manoochehri H, Hamid AM. Nurses' experiences of futile care at intensive care units: a phenomenological study. Glob J Health Sci 2015;7(4):235-42. [PMID: 25946928] [DOI:10.5539/gjhs.v7n4p235] [PMCID: PMC4802142]
13. Costantini M, Sleeman KE, Peruselli C, Higginson IJ. Response and role of palliative care during the COVID-19 pandemic: a national telephone survey of hospices in Italy. Palliat Med 2020;34(7):889-95. [PMID: 32348711] [DOI:10.1177/0269216320920780] [PMCID: PMC7218350]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اطلاعات تماس
آدرس مکاتبه: آذربایجان غربی، ارومیه، بلوار رسالت، خیابان جهاد، کوی اورژانس، معاونت تحقیقات و فناوری
صندوق پستی : ۱۱۳۸
کد پستی : ۵۷۱۴۷۸۳۷۳۴
تلفن : 31937415-۰۴۴
فاکس : 32233009-۰۴۴
پست الکترونیک :
unmf
umsu.ac.ir , j.nur.midgmail.com
