دوره 21، شماره 7 - ( 7-1402 )
جلد 21 شماره 7 صفحات 529-521 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sedaghati J, kalmishi A. COMPARISON OF DISTRACTION TECHNIQUE AND VALSALVA MANEUVER ON THE PAIN INTENSITY OF VENOUS CATHETER PLACEMENT: A RANDOMIZED, SINGLE-BLIND CLINICAL TRIAL. Nursing and Midwifery Journal 2023; 21 (7) :521-529
URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-4920-fa.html
URL: http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-4920-fa.html
صداقتی جواد، کل میشی ابوالفضل. مقایسه تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی: یک کارآزمایی بالینی تصادفی یک‌سو کور. مجله پرستاری و مامایی. 1402; 21 (7) :521-529
1- کارشناسی ارشد، پرستاری، علوم پزشکی اسفراین، اسفراین، ایران (مسئول نویسنده) ، javadsedaghaty69@gmail.com
2- کارشناسی ارشد، پرستاری، علوم پزشکی اسفراین، اسفراین، ایران
2- کارشناسی ارشد، پرستاری، علوم پزشکی اسفراین، اسفراین، ایران
متن کامل [PDF 503 kb]
(1157 دریافت)
| چکیده (HTML) (1577 مشاهده)
.PNG)
یافته‌ها
متن کامل: (467 مشاهده)
مقدمه
تعبیه کاتتر داخل وریدی محیطی یکی از روش‌های دردناک و رایج در پرستاری می‌باشد که به‌طور گسترده‌ای در بخش‌های مختلف بیمارستانی به کار می‌رود (1). بر اساس مطالعات انجام‌شده درد شایع‌ترین واکنش (95 درصد) بیماران حین فرآیند رگ‌گیری می‌باشد (2). تقریباً 40 درصد از بزرگ‌سالان به دلیل ترس از سوزن از نمونه‌گیری خون امتناع می‌ورزند. علی‌رغم مطالعات انجام‌شده در حیطه کاهش درد و ارائه راهکارهای مختلف، هنوز هم از آن به‌عنوان یک مشکل حل ناشدنی نام می‌برند. برخی از عوارض درد ناشی از رگ‌گیری می‌توان به تغییر در همودینامیک بدن همانند هیپوتانسیون و به رادی کاردی به دلیل تحریک پاراسمپاتیک و اضطراب اشاره نمود (3). بنابراین کادر درمان ازجمله پرستاران که معمولاً تکنیک تعبیه کاتتر توسط آنان انجام می‌گیرد باید راهکارهایی را جهت کاهش درد اتخاذ نمایند.
به‌طورکلی به‌منظور کاهش درد روش‌های دارویی و غیر دارویی به کار می‌روند (4). روش‌های دارویی علی‌رغم کارایی بالایی که دارند عوارض خطرناکی ازجمله کاهش تنفس، هیپوتانسیون، خارش، حساسیت و به ندرت مت هموگلوبینمی ایجاد می‌نمایند (5). رویکردهای غیر دارویی معمولاً عوارض جانبی ناشی از ضد دردهای دارویی را ندارند و از ویژگی مهم دیگر آنان این است که می‌توانند به‌صورت مستقل توسط پرستاران و یا خود بیمار بکار برده شوند. برخی از رویکردهای غیر دارویی شامل: تحریک پوستی، آرام‌سازی، سرما، هیپنوتیزم، انحراف فکر و مانور والسالوا است (5, 6). روش‌های شناختی و رفتاری شامل تکنیک‌هایی از قبیل آرامش و پرت کردن حواس است. روش‌های انحراف که به‌طور رایجی برای کاهش درد بیمار به کار می‌روند همانند گوش دادن به موسیقی، دمیدن در بادکنک، تماشای تلویزیون یا ویدئو و تمرکز بر روی یک تصویر در حال شمارش می‌باشند (7). در توجیه مکانیسم عمل این روش نظریه کنترل دروازه درد مطرح می‌گردد که با هدایت ذهن فرد به یک موضوع موردتوجه دیگر و تحریک ساقه مغز منجر به مهار درک درد می‌گردد (8). یکی از روش‌های انحراف فکر استفاده از توپ لاستیکی می‌باشد. فشردن یک توپ نرم در دست هنگام قرار دادن کاتتر داخل وریدی منجر به کاهش شدت درد بیماران گردید (9). از مزایای استفاده از توپ لاستیکی می‌توان به سهولت در اجرا، ارزان و کارآمد بودن آن در کنترل درد اشاره نمود (10). یکی دیگر از تکنیک‌های کاهش درد که موردتوجه پژوهشگران قرار گرفته است استفاده از مانور والسالوا می‌باشد که به نظر می‌رسد با افزایش فشار داخل قفسه سینه موجب تنگ شدن عروق خونی این ناحیه، فعال نمودن بارورسپتورها و نهایتاً مانع از انتقال درد می‌شود (9). در همین راستا در یک مطالعه (2005) مشاهده شد که انجام مانور والسالوا قبل از تعبیه کاتتر وریدی، بروز و شدت درد مرتبط با رگ‌گیری را کاهش می‌دهد (11). از مزایای این تکنیک می‌توان به یادگیری آسان، عدم نیاز به تجهیزات خاص و ارزان بودن اشاره نمود (12, 13). یکی از راهکارها جهت ایجاد مانور والسالوا گرفتن و فشردن نوک بینی است که به‌طور رایج توسط بیماران استفاده می‌شود. مقصودی و همکاران (2016) در مطالعه خود دریافتند که گرفتن و فشردن نوک بینی در کودکان توسط والدین، با مکانیسم انحراف فکر به همراه مانور والسالوا، بر کاهش شدت درد رگ‌گیری در کودکان مؤثر است (14). بر اساس نتایج مطالعات قبلی در اولویت استفاده از این روش‌ها تناقض وجود دارد. ییلماز[1] و همکاران (2017) نشان دادند که در مقایسه بین سه روش مانور والسالوا (سرفه کردن)، تکنیک دمیدن در اسپیرومتر[2] و روش فشردن توپ لاستیکی در دست، بر روی شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی، تکنیک مانور والسالوا مؤثرتر بوده است (13). درحالی‌که شیواشانکار[3] و همکاران (2018) نشان دادند که در مقایسه بین سه روش مانور والسالوا (دمیدن در اسفیگمومانومتر[4])، روش انحراف فکر (فشردن توپ لاستیکی در دست) و عکس گرفتن با ایجاد فلشی از نور، بر روی شدت درد تعبیه کاتتر وریدی محیطی، روش انحراف فکر مؤثرتر بوده است (15). در جست‌وجو انجام‌شده در پایگاه‌های اطلاعاتی در زمینه کاهش درد تعبیه کاتتر وریدی، مطالعه‌ای که به مقایسه تکنیک گرفتن و فشردن نوک بینی در بزرگ‌سالان با سایر روش‌های غیردارویی کاهش درد پرداخته باشد، یافت نشد. بنابراین بر اساس مطالعات گذشته ابهاماتی در ارتباط با استفاده از تکنیک‌های انحراف فکر و مانور والسالوا وجود دارد و خلائی در این زمینه احساس می‌شود. بنابراین پژوهشگر بر آن شد تا یک مطالعه متقاطع باهدف تعیین مقایسه تأثیر تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی در بزرگ‌سالان انجام دهد.
مواد و روش کار
این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی یک‌سو کور دو گروهه (که فقط تحلیل‌گر آماری از ترتیب و نوع مداخله انجام‌شده در دو گروه بی‌اطلاع بود.) با کد IRCT: N120190428043408 می‌باشد. این مطالعه در بخش اورژانس بیمارستان امام خمینی (ره) در کشور ایران، شهرستان اسفراین و طی تیرماه تا شهریورماه سال 1398 صورت گرفت. بیماران در دو گروه مداخله (با طرح متقاطع) قرار گرفتند. معیارهای ورود به مطالعه شامل: 1- بیماران هوشیاری که در بازه سنی 60-18 سال بوده و نیاز به بستری و تعبیه آنژیوکت شماره 20 داشتند. 2- بیمارانی که سابقه بیماری قلبی یا همودیالیز و یا دیابت نداشتند. 3- بیمارانی که قبل از رگ‌گیری درد نداشته و قبل از رگ‌گیری مسکن یا مخدر مصرف نکرده بودند. معیارهای خروج حین پژوهش نیز شامل: 1- در صورتی که بیش از یک بار جهت تعبیه آنژیوکت برای بیمار تلاش شد. 2- بیمارانی که قادر به انجام مانور والسالوا به مدت حداقل 10 ثانیه نبودند. 3- بیمارانی که قبل از تعبیه آنژیوکت دوم، مسکن یا مخدر دریافت کرده بودند. 4- بیمارانی که قبل تعویض آنژیوکت اول ترخیص شدند. 5- در صورتی که تعویض آنژیوکت در محلی غیر قرینه در دست مقابل نسبت به محل رگ‌گیری در دست اول بیمار صورت گرفت. 6- بیمارانی که به هر دلیلی رضایت به ادامه همکاری در مطالعه ندادند.
حجم نمونه بر اساس مطالعات قبلی (10) و با استفاده از فرمول:
تعبیه کاتتر داخل وریدی محیطی یکی از روش‌های دردناک و رایج در پرستاری می‌باشد که به‌طور گسترده‌ای در بخش‌های مختلف بیمارستانی به کار می‌رود (1). بر اساس مطالعات انجام‌شده درد شایع‌ترین واکنش (95 درصد) بیماران حین فرآیند رگ‌گیری می‌باشد (2). تقریباً 40 درصد از بزرگ‌سالان به دلیل ترس از سوزن از نمونه‌گیری خون امتناع می‌ورزند. علی‌رغم مطالعات انجام‌شده در حیطه کاهش درد و ارائه راهکارهای مختلف، هنوز هم از آن به‌عنوان یک مشکل حل ناشدنی نام می‌برند. برخی از عوارض درد ناشی از رگ‌گیری می‌توان به تغییر در همودینامیک بدن همانند هیپوتانسیون و به رادی کاردی به دلیل تحریک پاراسمپاتیک و اضطراب اشاره نمود (3). بنابراین کادر درمان ازجمله پرستاران که معمولاً تکنیک تعبیه کاتتر توسط آنان انجام می‌گیرد باید راهکارهایی را جهت کاهش درد اتخاذ نمایند.
به‌طورکلی به‌منظور کاهش درد روش‌های دارویی و غیر دارویی به کار می‌روند (4). روش‌های دارویی علی‌رغم کارایی بالایی که دارند عوارض خطرناکی ازجمله کاهش تنفس، هیپوتانسیون، خارش، حساسیت و به ندرت مت هموگلوبینمی ایجاد می‌نمایند (5). رویکردهای غیر دارویی معمولاً عوارض جانبی ناشی از ضد دردهای دارویی را ندارند و از ویژگی مهم دیگر آنان این است که می‌توانند به‌صورت مستقل توسط پرستاران و یا خود بیمار بکار برده شوند. برخی از رویکردهای غیر دارویی شامل: تحریک پوستی، آرام‌سازی، سرما، هیپنوتیزم، انحراف فکر و مانور والسالوا است (5, 6). روش‌های شناختی و رفتاری شامل تکنیک‌هایی از قبیل آرامش و پرت کردن حواس است. روش‌های انحراف که به‌طور رایجی برای کاهش درد بیمار به کار می‌روند همانند گوش دادن به موسیقی، دمیدن در بادکنک، تماشای تلویزیون یا ویدئو و تمرکز بر روی یک تصویر در حال شمارش می‌باشند (7). در توجیه مکانیسم عمل این روش نظریه کنترل دروازه درد مطرح می‌گردد که با هدایت ذهن فرد به یک موضوع موردتوجه دیگر و تحریک ساقه مغز منجر به مهار درک درد می‌گردد (8). یکی از روش‌های انحراف فکر استفاده از توپ لاستیکی می‌باشد. فشردن یک توپ نرم در دست هنگام قرار دادن کاتتر داخل وریدی منجر به کاهش شدت درد بیماران گردید (9). از مزایای استفاده از توپ لاستیکی می‌توان به سهولت در اجرا، ارزان و کارآمد بودن آن در کنترل درد اشاره نمود (10). یکی دیگر از تکنیک‌های کاهش درد که موردتوجه پژوهشگران قرار گرفته است استفاده از مانور والسالوا می‌باشد که به نظر می‌رسد با افزایش فشار داخل قفسه سینه موجب تنگ شدن عروق خونی این ناحیه، فعال نمودن بارورسپتورها و نهایتاً مانع از انتقال درد می‌شود (9). در همین راستا در یک مطالعه (2005) مشاهده شد که انجام مانور والسالوا قبل از تعبیه کاتتر وریدی، بروز و شدت درد مرتبط با رگ‌گیری را کاهش می‌دهد (11). از مزایای این تکنیک می‌توان به یادگیری آسان، عدم نیاز به تجهیزات خاص و ارزان بودن اشاره نمود (12, 13). یکی از راهکارها جهت ایجاد مانور والسالوا گرفتن و فشردن نوک بینی است که به‌طور رایج توسط بیماران استفاده می‌شود. مقصودی و همکاران (2016) در مطالعه خود دریافتند که گرفتن و فشردن نوک بینی در کودکان توسط والدین، با مکانیسم انحراف فکر به همراه مانور والسالوا، بر کاهش شدت درد رگ‌گیری در کودکان مؤثر است (14). بر اساس نتایج مطالعات قبلی در اولویت استفاده از این روش‌ها تناقض وجود دارد. ییلماز[1] و همکاران (2017) نشان دادند که در مقایسه بین سه روش مانور والسالوا (سرفه کردن)، تکنیک دمیدن در اسپیرومتر[2] و روش فشردن توپ لاستیکی در دست، بر روی شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی، تکنیک مانور والسالوا مؤثرتر بوده است (13). درحالی‌که شیواشانکار[3] و همکاران (2018) نشان دادند که در مقایسه بین سه روش مانور والسالوا (دمیدن در اسفیگمومانومتر[4])، روش انحراف فکر (فشردن توپ لاستیکی در دست) و عکس گرفتن با ایجاد فلشی از نور، بر روی شدت درد تعبیه کاتتر وریدی محیطی، روش انحراف فکر مؤثرتر بوده است (15). در جست‌وجو انجام‌شده در پایگاه‌های اطلاعاتی در زمینه کاهش درد تعبیه کاتتر وریدی، مطالعه‌ای که به مقایسه تکنیک گرفتن و فشردن نوک بینی در بزرگ‌سالان با سایر روش‌های غیردارویی کاهش درد پرداخته باشد، یافت نشد. بنابراین بر اساس مطالعات گذشته ابهاماتی در ارتباط با استفاده از تکنیک‌های انحراف فکر و مانور والسالوا وجود دارد و خلائی در این زمینه احساس می‌شود. بنابراین پژوهشگر بر آن شد تا یک مطالعه متقاطع باهدف تعیین مقایسه تأثیر تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی در بزرگ‌سالان انجام دهد.
مواد و روش کار
این مطالعه یک کارآزمایی بالینی تصادفی یک‌سو کور دو گروهه (که فقط تحلیل‌گر آماری از ترتیب و نوع مداخله انجام‌شده در دو گروه بی‌اطلاع بود.) با کد IRCT: N120190428043408 می‌باشد. این مطالعه در بخش اورژانس بیمارستان امام خمینی (ره) در کشور ایران، شهرستان اسفراین و طی تیرماه تا شهریورماه سال 1398 صورت گرفت. بیماران در دو گروه مداخله (با طرح متقاطع) قرار گرفتند. معیارهای ورود به مطالعه شامل: 1- بیماران هوشیاری که در بازه سنی 60-18 سال بوده و نیاز به بستری و تعبیه آنژیوکت شماره 20 داشتند. 2- بیمارانی که سابقه بیماری قلبی یا همودیالیز و یا دیابت نداشتند. 3- بیمارانی که قبل از رگ‌گیری درد نداشته و قبل از رگ‌گیری مسکن یا مخدر مصرف نکرده بودند. معیارهای خروج حین پژوهش نیز شامل: 1- در صورتی که بیش از یک بار جهت تعبیه آنژیوکت برای بیمار تلاش شد. 2- بیمارانی که قادر به انجام مانور والسالوا به مدت حداقل 10 ثانیه نبودند. 3- بیمارانی که قبل از تعبیه آنژیوکت دوم، مسکن یا مخدر دریافت کرده بودند. 4- بیمارانی که قبل تعویض آنژیوکت اول ترخیص شدند. 5- در صورتی که تعویض آنژیوکت در محلی غیر قرینه در دست مقابل نسبت به محل رگ‌گیری در دست اول بیمار صورت گرفت. 6- بیمارانی که به هر دلیلی رضایت به ادامه همکاری در مطالعه ندادند.
حجم نمونه بر اساس مطالعات قبلی (10) و با استفاده از فرمول:
48 نفر محاسبه شد که با احتساب 5درصد ریزش در نهایت تعداد 50 نفر برای هر گروه تعیین گردید. نمونه‌گیری ابتدا به روش آسان با توجه به معیارهای ورود و خروج انجام شد. سپس تخصیص افراد در هر گروه با استفاده از جدول اعداد تصادفی به روش تصادفی صورت گرفت و بیماران در دو گروه مداخله (با طرح متقاطع) قرار گرفتند. بدین‌صورت که به هر یک از واحدهای پژوهش یک کد سه رقمی داده شد. سپس با بستن چشم و گذاشتن انگشت روی یک عدد سه رقمی جدول، این عدد به‌عنوان نقطه شروع انتخاب شد. سپس در جهت ستون حرکت کرده و اعداد کوچکتر از 100 انتخاب شده و تا کامل شدن تعداد نمونه مدنظر در هر گروه به‌صورت جداگانه این فرایتد را تکرار نمودیم. این مطالعه بر اساس دستورالعمل CONSORT برای گزارش کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده انجام شد (شکل 1).
اطلاعات دموگرافیک: جهت بررسی متغیرهای دموگرافیک پرسشنامه متغیرهای دموگرافیک استفاده شد. که شامل اطلاعات: سن، جنس، شغل، تحصیلات، قد، وزن، BMI، سابقه بستری، اعتیاد، نوع بیماری، مصرف مسکن و مخدر حین بستری بود.
معیاری دیداری درد VAS: به‌منظور تعیین شدت درد "ابزار دیداری درد" استفاده گردید. که میزان درد را از صفر تا صد میلی متر اندازه‌گیری می‌نماید، بدین معنا که عدد صفر به معنای عدم درد و صد نیز بیشترین میزان درد می‌باشد. روایی و پایایی آن در مطالعات متعدد داخلی و خارجی مورد تأیید قرار گرفته است (11, 15, 16).
به‌منظور ایجاد خط وریدی از آنژیوکت شماره 20 صورتی رنگ صورتی شماره 20 استفاده گردید.
توپ استرس: یک توپ لاستیکی کوچک به قطر 10 سانتی متر جهت فشردن در دست بیماران استفاده گردید.
مداخله‌ها:
هر یک از بیماران در دو نوبت: تعبیه آنژیوکت شماره 20 (صورتی رنگ) در بدو بستری در بخش اورژانس و همچنین تعویض آنژیوکت صورتی در داخل بخش‌های بستری، ازنظر شدت درد رگ‌گیری مورد بررسی قرار گرفتند. محل تعبیه آنژیوکت در هر دو بار رگ‌گیری، از محلی مشابه در هر دو دست و با سایز یکسان
آنژیوکت صورت گرفت.
در گروه 1: در مرتبه اول تعبیه آنژیوکت از بیماران خواسته شد که درست قبل از رگ‌گیری، یک توپک لاستیکی قابل‌انعطاف را در دست مقابل رگ‌گیری تا جایی که می‌تواند فشار دهند و تا پایان رگ‌گیری آن را نگه دارند (مداخله A) و هم‌زمان تعبیه آنژیوکت توسط پرستار مشترک با تجربه انجام شد و شدت درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید. در همین گروه در مرتبه دوم رگ‌گیری در طول بستری (در هر زمانی که به هر دلیلی نیاز به تعویض آنژیوکت بود)، حین مانور والسالوا با تکنیک بازدم فشاری با گلوت بسته هم‌زمان با گرفتن و فشردن نوک بینی به مدت 10 ثانیه (مداخله B)، تعویض آنژیوکت توسط همان پرستار مشترک با تجربه انجام شد و درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید.
در گروه 2: در مرتبه اول تعبیه آنژیوکت از بیماران درخواست شد که یک بازدم فشاری با گلوت بسته هم‌زمان با گرفتن و فشردن نوک بینی به مدت 10 ثانیه انجام دهند (مداخله B) و حین این مانور تعبیه آنژیوکت توسط پرستار مشترک با تجربه انجام شد و شدت درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید. در همین گروه در مرتبه دوم رگ‌گیری با آنژیوکت طی بستری (تعویض آنژیوکت) از بیماران خواسته شد که درست قبل از رگ‌گیری، یک توپک لاستیکی قابل‌انعطاف را در دست مقابل رگ‌گیری تا جایی که می‌تواند فشار دهند و تا پایان رگ‌گیری آن را نگه دارند (مداخله A) و هم‌زمان تعبیه آنژیوکت توسط همان پرستار مشترک با تجربه‌صورت گرفت و شدت درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید.
داده‌ها وارد نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 15 شد و توسط یک متخصص آمار با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی (تعداد/درصد) و تحلیلی (تی مستقل و تی زوجی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این بخش مقایسه اطلاعات مربوط به مشخصات فردی نمونه‌های پژوهش در دو گروه و همچنین مقایسه اثر دوره و اثر متقابل دوره-درمان (از پیش فرض‌های لازم مطالعات متقاطع) در دو گروه بررسی گردید.
اطلاعات دموگرافیک: جهت بررسی متغیرهای دموگرافیک پرسشنامه متغیرهای دموگرافیک استفاده شد. که شامل اطلاعات: سن، جنس، شغل، تحصیلات، قد، وزن، BMI، سابقه بستری، اعتیاد، نوع بیماری، مصرف مسکن و مخدر حین بستری بود.
معیاری دیداری درد VAS: به‌منظور تعیین شدت درد "ابزار دیداری درد" استفاده گردید. که میزان درد را از صفر تا صد میلی متر اندازه‌گیری می‌نماید، بدین معنا که عدد صفر به معنای عدم درد و صد نیز بیشترین میزان درد می‌باشد. روایی و پایایی آن در مطالعات متعدد داخلی و خارجی مورد تأیید قرار گرفته است (11, 15, 16).
به‌منظور ایجاد خط وریدی از آنژیوکت شماره 20 صورتی رنگ صورتی شماره 20 استفاده گردید.
توپ استرس: یک توپ لاستیکی کوچک به قطر 10 سانتی متر جهت فشردن در دست بیماران استفاده گردید.
مداخله‌ها:
هر یک از بیماران در دو نوبت: تعبیه آنژیوکت شماره 20 (صورتی رنگ) در بدو بستری در بخش اورژانس و همچنین تعویض آنژیوکت صورتی در داخل بخش‌های بستری، ازنظر شدت درد رگ‌گیری مورد بررسی قرار گرفتند. محل تعبیه آنژیوکت در هر دو بار رگ‌گیری، از محلی مشابه در هر دو دست و با سایز یکسان
آنژیوکت صورت گرفت.
در گروه 1: در مرتبه اول تعبیه آنژیوکت از بیماران خواسته شد که درست قبل از رگ‌گیری، یک توپک لاستیکی قابل‌انعطاف را در دست مقابل رگ‌گیری تا جایی که می‌تواند فشار دهند و تا پایان رگ‌گیری آن را نگه دارند (مداخله A) و هم‌زمان تعبیه آنژیوکت توسط پرستار مشترک با تجربه انجام شد و شدت درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید. در همین گروه در مرتبه دوم رگ‌گیری در طول بستری (در هر زمانی که به هر دلیلی نیاز به تعویض آنژیوکت بود)، حین مانور والسالوا با تکنیک بازدم فشاری با گلوت بسته هم‌زمان با گرفتن و فشردن نوک بینی به مدت 10 ثانیه (مداخله B)، تعویض آنژیوکت توسط همان پرستار مشترک با تجربه انجام شد و درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید.
در گروه 2: در مرتبه اول تعبیه آنژیوکت از بیماران درخواست شد که یک بازدم فشاری با گلوت بسته هم‌زمان با گرفتن و فشردن نوک بینی به مدت 10 ثانیه انجام دهند (مداخله B) و حین این مانور تعبیه آنژیوکت توسط پرستار مشترک با تجربه انجام شد و شدت درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید. در همین گروه در مرتبه دوم رگ‌گیری با آنژیوکت طی بستری (تعویض آنژیوکت) از بیماران خواسته شد که درست قبل از رگ‌گیری، یک توپک لاستیکی قابل‌انعطاف را در دست مقابل رگ‌گیری تا جایی که می‌تواند فشار دهند و تا پایان رگ‌گیری آن را نگه دارند (مداخله A) و هم‌زمان تعبیه آنژیوکت توسط همان پرستار مشترک با تجربه‌صورت گرفت و شدت درد بیماران پس از رگ‌گیری ناشی از تعبیه آنژیوکت با مقیاس VAS ارزیابی گردید.
داده‌ها وارد نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 15 شد و توسط یک متخصص آمار با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی (تعداد/درصد) و تحلیلی (تی مستقل و تی زوجی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در این بخش مقایسه اطلاعات مربوط به مشخصات فردی نمونه‌های پژوهش در دو گروه و همچنین مقایسه اثر دوره و اثر متقابل دوره-درمان (از پیش فرض‌های لازم مطالعات متقاطع) در دو گروه بررسی گردید.
|
آنالیز داده‌ها
|
|
آنالیز داده‌ها
|
یافته‌ها
در جدول 1 اطلاعات مربوط به مشخصات فردی نمونه‌های پژوهش که توسط پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک جمع‌آوری شده و شامل سن، جنسیت، BMI، سابقه بستری، اعتیاد و نوع بیماری بود، ارائه شده است.
در جدول 2 منظور از اثر دوره، دوره زمـانی است کـه طی آن خطر وقوع رخداد در یک جمعیت بـه علـت یـک مواجهـه خاص تغییر کرده است. اثر دوره در این مطالعه معنی‌دار نبود و بیانگر این موضوع می‌باشد که دوره‌ی شست و شو (دوره زمانی مورد نیاز جهت رفع اثر مداخله دوره اول) در این مطالعه مناسب بوده است.
اثر متقابل دوره-درمان در این مطالعه، نشان‌دهنده‌ی این موضوع می‌باشد که مداخله در دوره اول انجام شده باشد یا در دوره دوم بر نتایج درد تأثیر گذار است. در این مطالعه اثر متقابل دوره-درمان معنی‌دار بوده است (جدول 3).
در شرایط حاضر مناسب‌ترین راه حل در صورت کافی بودن حجم نمونه در دوره اول، مقایسه گروه‌ها در دوره درمانی اول می‌باشد، که با توجه به عدم وجود اثر دوره، مقایسه‌های درون‌گروهی انجام گرفته است (جدول 4).
بحث و نتیجه‌گیری
این مطالعه باهدف مقایسه تأثیر تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی در بزرگ‌سالان انجام شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین تأثیر مداخله‌های تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد رگ‌گیری وریدی با آنژیوکت در دو گروه تفاوت معناداری وجود نداشت.
برخی مقالات موجود در این زمینه به بررسی و یا مقایسه تأثیر انواع روش‌های غیر دارویی بر شدت درد کاتتریزاسیون ورید محیطی پرداخته‌اند و نتایج مختلفی ارائه نموده‌اند. در مطالعه آگاروال[5] و همکاران (2005) که اثربخشی مانور والسالوا (با روش دمیدن در اسفگنومانومتر) و تکنیک انحراف فکر (با روش فشردن توپک لاستیکی) بر روی درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی انجام و درد رگ‌گیری بیماران با استفاده از مقیاس 4-نقطه و مقیاس VAS ارزیابی گردید، کاهش قابل‌توجهی در بروز درد در گروه مانور والسالوا در مقایسه با گروه انحراف فکر و گروه کنترل مشاهده شد (11). روش کاربرد مانور والسالوا در این مطالعه با مطالعه ما متفاوت بوده است. روش ایجاد مانور والسالوا در مطالعه ما نیاز به استفاده از هیچ‌گونه تجهیزات خاصی نداشته و یک روش کاربردی آسان و ارزان می‌باشد. و از سویی از دو مقیاس سنجش شدت درد در بررسی نتایج استفاده شده است که بر اعتبار نتایج مطالعه می‌افزاید. روش مطالعه هم که به‌صورت دو گروه مداخله و یک گروه کنترل بوده با روش مطالعه حاضر که به‌صورت متقاطع دو گروهه بوده است، متفاوت می‌باشد. باتوجه به اینکه در مطالعه متقاطع هر گروه به‌عنوان کنترل خودش هم قرار می‌گیرد، اعتبار نتایج در این روش مطالعه بالاتر است. در مطالعه دیگر توسط مقصودی و همکاران (2016) دریافتند که گرفتن و فشردن نوک بینی در کودکان توسط والدین، با مکانیسم انحراف فکر به همراه مانور والسالوا، بر کاهش شدت درد رگ‌گیری در کودکان مؤثر است (14). گرفتن و فشردن نوک بینی با انجام انحراف فکر و تحریک عصب واگ احتمالاً در کاهش درد مؤثر می‌باشند و مشابه روش کاربردی مطالعه ما به‌منظور ایجاد مانور والساواست، اما در مقایسه با مطالعه ما در گروه سنی متفاوتی مطالعه صورت گرفته است. همچنین در مطالعه کومار[6] و همکاران (2016) هم نشان داده شد که استفاده از مانور والسالوا (به‌صورت دمیدن داخل یک لوله متصل به اسفیگمومانومتر برای 20 ثانیه) در مقایسه با تکنیک انحراف فکر (به‌صورت دمیدن داخل یک لوله جدا از اسفیگمومانومتر برای 20 ثانیه) و انجام تکنیک روتین تأثیر بهتری در کاهش درد پانکچر پوستی جهت ایجاد بی حسی نخاعی در بیماران با جراحی الکتیو دارد (17). که تأثیر این دو روش در این مطالعه بر درد ناشی از تعبیه کاتتر بی حسی نخاعی بوده و با درد ناشی از تعبییه کاتتر وریدی در مطالعه ما متفاوت است.
در مطالعه ییلماز و همکاران (2017) به بررسی تأثیر سه روش غیردارویی: تکنیک سرفه، دمیدن در اسپیرومتر و فشردن توپ لاستیکی در مردان سن 40-30 سال پرداخت. نتایج نشان دادند که مانور والسالوا به روش تکنیک سرفه نسبت به روش فشردن توپ تأثیر بیشتری در کاهش درد رگ‌گیری وریدی داشت (13). که روش‌های کاربرد مانور والسالوا در این مطالعه با روش مانور والسالوا در مطالعه ما متفاوت بوده است. و فقط بر روی جنسیت مرد مطالعه صورت گرفته است. درحالی‌که شیواشانکار[7] و همکاران (2018) نشان دادند که در مقایسه بین سه روش مانور والسالوا (دمیدن در اسفیگمومانومتر[8])، روش انحراف فکر (فشردن توپ لاستیکی در دست) و عکس گرفتن با ایجاد فلشی از نور، بر روی شدت درد تعبیه کاتتر وریدی محیطی، روش انحراف فکر مؤثرتر بوده است (15). این نتایج این دو مطالعه باهم ناهمسو می‌باشد.
نتیجه‌گیری
طبق نتایج این مطالعه می‌توان روش‌های مانور والسالوا و تکنیک انحراف فکر به کار برده شده در این مطالعه را به‌عنوان روش‌های جایگزین و مکمل با کاربرد آسان، بدون هزینه و بدون نیاز به تجهیزات خاص، به‌منظور کاهش درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی استفاده نمود. در شرایط منع کاربرد مانور والسالوا در بیماران (مانند بیماران قلبی) می‌توان از تکنیک انحراف فکر بهره جست. بنابراین متناسب با نوع بیماری و همکاری بیمار می‌توان از هر دوی این روش‌ها به‌منظور کاهش درد رگ‌گیری وریدی محیطی در بیماران منتفع گردید. پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده به بررسی مقایسه تأثیر این روش‌ها در گروه‌های سنی مختلف، بر روی دیگر پروسیجرهای دردناک و همچنین با مقیاس‌های مختلف بررسی شدت درد، انجام گیرد تا بتوان به یک روش مؤثر مشترک غیردارویی در کاهش درد ناشی از پروسیجر در تمام گروه‌های سنی دست یافت. ازجمله محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به یک‌سور کور بودن مطالعه، ذهنی بودن درک حس درد، تأثیر احتمالی تجربه قبلی فرد از درد بر روی میزان حس شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی، اعتماد به گزارش افراد از شدت درد ارزیابی شده توسط مقیاس VAS، به کار بردن فقط یک مقیاس جهت پایش شدت درد و عدم پایش متغیرهای همودینامیک و سنجش میزان اضطراب بیماران، اشاره نمود.
تشکر و قدردانی
این مطالعه بر گرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد است. پژوهشگران بر خود لازم می‌دانند تا از مسئولین و اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی سبزوار و اسفراین، همکاران و بیماران شرکت کننده در این پژوهش تقدیر و تشکر نماید.
حمایت مالی تحقیق
حمایت مالی این تحقیق توسط دانشگاه علوم پزشکی سبزوار صورت گرفت.
تضاد منافع
ندارد.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه با دریافت تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (کد اخلاق: IR.MEDSAB.REC.1398.007) انجام شد. رضایت‌نامه آگاهانه و داوطلبانه کتبی از بیماران جهت شرکت در پژوهش اخذ گردید.
بحث و نتیجه‌گیری
این مطالعه باهدف مقایسه تأثیر تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی در بزرگ‌سالان انجام شد. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین تأثیر مداخله‌های تکنیک انحراف فکر و مانور والسالوا بر شدت درد رگ‌گیری وریدی با آنژیوکت در دو گروه تفاوت معناداری وجود نداشت.
برخی مقالات موجود در این زمینه به بررسی و یا مقایسه تأثیر انواع روش‌های غیر دارویی بر شدت درد کاتتریزاسیون ورید محیطی پرداخته‌اند و نتایج مختلفی ارائه نموده‌اند. در مطالعه آگاروال[5] و همکاران (2005) که اثربخشی مانور والسالوا (با روش دمیدن در اسفگنومانومتر) و تکنیک انحراف فکر (با روش فشردن توپک لاستیکی) بر روی درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی انجام و درد رگ‌گیری بیماران با استفاده از مقیاس 4-نقطه و مقیاس VAS ارزیابی گردید، کاهش قابل‌توجهی در بروز درد در گروه مانور والسالوا در مقایسه با گروه انحراف فکر و گروه کنترل مشاهده شد (11). روش کاربرد مانور والسالوا در این مطالعه با مطالعه ما متفاوت بوده است. روش ایجاد مانور والسالوا در مطالعه ما نیاز به استفاده از هیچ‌گونه تجهیزات خاصی نداشته و یک روش کاربردی آسان و ارزان می‌باشد. و از سویی از دو مقیاس سنجش شدت درد در بررسی نتایج استفاده شده است که بر اعتبار نتایج مطالعه می‌افزاید. روش مطالعه هم که به‌صورت دو گروه مداخله و یک گروه کنترل بوده با روش مطالعه حاضر که به‌صورت متقاطع دو گروهه بوده است، متفاوت می‌باشد. باتوجه به اینکه در مطالعه متقاطع هر گروه به‌عنوان کنترل خودش هم قرار می‌گیرد، اعتبار نتایج در این روش مطالعه بالاتر است. در مطالعه دیگر توسط مقصودی و همکاران (2016) دریافتند که گرفتن و فشردن نوک بینی در کودکان توسط والدین، با مکانیسم انحراف فکر به همراه مانور والسالوا، بر کاهش شدت درد رگ‌گیری در کودکان مؤثر است (14). گرفتن و فشردن نوک بینی با انجام انحراف فکر و تحریک عصب واگ احتمالاً در کاهش درد مؤثر می‌باشند و مشابه روش کاربردی مطالعه ما به‌منظور ایجاد مانور والساواست، اما در مقایسه با مطالعه ما در گروه سنی متفاوتی مطالعه صورت گرفته است. همچنین در مطالعه کومار[6] و همکاران (2016) هم نشان داده شد که استفاده از مانور والسالوا (به‌صورت دمیدن داخل یک لوله متصل به اسفیگمومانومتر برای 20 ثانیه) در مقایسه با تکنیک انحراف فکر (به‌صورت دمیدن داخل یک لوله جدا از اسفیگمومانومتر برای 20 ثانیه) و انجام تکنیک روتین تأثیر بهتری در کاهش درد پانکچر پوستی جهت ایجاد بی حسی نخاعی در بیماران با جراحی الکتیو دارد (17). که تأثیر این دو روش در این مطالعه بر درد ناشی از تعبیه کاتتر بی حسی نخاعی بوده و با درد ناشی از تعبییه کاتتر وریدی در مطالعه ما متفاوت است.
در مطالعه ییلماز و همکاران (2017) به بررسی تأثیر سه روش غیردارویی: تکنیک سرفه، دمیدن در اسپیرومتر و فشردن توپ لاستیکی در مردان سن 40-30 سال پرداخت. نتایج نشان دادند که مانور والسالوا به روش تکنیک سرفه نسبت به روش فشردن توپ تأثیر بیشتری در کاهش درد رگ‌گیری وریدی داشت (13). که روش‌های کاربرد مانور والسالوا در این مطالعه با روش مانور والسالوا در مطالعه ما متفاوت بوده است. و فقط بر روی جنسیت مرد مطالعه صورت گرفته است. درحالی‌که شیواشانکار[7] و همکاران (2018) نشان دادند که در مقایسه بین سه روش مانور والسالوا (دمیدن در اسفیگمومانومتر[8])، روش انحراف فکر (فشردن توپ لاستیکی در دست) و عکس گرفتن با ایجاد فلشی از نور، بر روی شدت درد تعبیه کاتتر وریدی محیطی، روش انحراف فکر مؤثرتر بوده است (15). این نتایج این دو مطالعه باهم ناهمسو می‌باشد.
نتیجه‌گیری
طبق نتایج این مطالعه می‌توان روش‌های مانور والسالوا و تکنیک انحراف فکر به کار برده شده در این مطالعه را به‌عنوان روش‌های جایگزین و مکمل با کاربرد آسان، بدون هزینه و بدون نیاز به تجهیزات خاص، به‌منظور کاهش درد جایگذاری کاتتر وریدی محیطی استفاده نمود. در شرایط منع کاربرد مانور والسالوا در بیماران (مانند بیماران قلبی) می‌توان از تکنیک انحراف فکر بهره جست. بنابراین متناسب با نوع بیماری و همکاری بیمار می‌توان از هر دوی این روش‌ها به‌منظور کاهش درد رگ‌گیری وریدی محیطی در بیماران منتفع گردید. پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده به بررسی مقایسه تأثیر این روش‌ها در گروه‌های سنی مختلف، بر روی دیگر پروسیجرهای دردناک و همچنین با مقیاس‌های مختلف بررسی شدت درد، انجام گیرد تا بتوان به یک روش مؤثر مشترک غیردارویی در کاهش درد ناشی از پروسیجر در تمام گروه‌های سنی دست یافت. ازجمله محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به یک‌سور کور بودن مطالعه، ذهنی بودن درک حس درد، تأثیر احتمالی تجربه قبلی فرد از درد بر روی میزان حس شدت درد جایگذاری کاتتر وریدی، اعتماد به گزارش افراد از شدت درد ارزیابی شده توسط مقیاس VAS، به کار بردن فقط یک مقیاس جهت پایش شدت درد و عدم پایش متغیرهای همودینامیک و سنجش میزان اضطراب بیماران، اشاره نمود.
تشکر و قدردانی
این مطالعه بر گرفته از پایان نامه کارشناسی ارشد است. پژوهشگران بر خود لازم می‌دانند تا از مسئولین و اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی سبزوار و اسفراین، همکاران و بیماران شرکت کننده در این پژوهش تقدیر و تشکر نماید.
حمایت مالی تحقیق
حمایت مالی این تحقیق توسط دانشگاه علوم پزشکی سبزوار صورت گرفت.
تضاد منافع
ندارد.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه با دریافت تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی سبزوار (کد اخلاق: IR.MEDSAB.REC.1398.007) انجام شد. رضایت‌نامه آگاهانه و داوطلبانه کتبی از بیماران جهت شرکت در پژوهش اخذ گردید.
فهرست منابع
1. Hosseini SJ, Moradi B, Esmaeilizadeh M, Eidy F, Khantaraj S, Firooz M. Effect of Continuous Flushing on Patency Time of PeripheralIntravenous Catheters. J Mazandaran Univ Med Sci 2019;29(173):83-90. [Google Scholar]
2. Mazloum R, Tasavori M, Froutan R. Effect local heating on severity pain casuded by interavenous cannulation in patient with overweight. Nurs Midwifery J 2017;15(5):349-56. [Google Scholar]
3. Balanyuk I, Ledonne G, Provenzano M, Bianco R, Meroni C, Ferri P, et al. Distraction technique for pain reduction in peripheral venous catheterization: Randomized, controlled trial. Acta Biomedica 2018;89:55-63. [PMID] [PMCID]
4. Yılmaz D, Güneş ÜY. The effect on pain of three different nonpharmacological methods in peripheral intravenous catheterisation in adults. J Clin Nurs 2018;27(5-6):1073-80. [DOI:10.1111/jocn.14133] [PMID]
5. Malloy K, Milling L. The effectiveness of virtual reality distraction for pain reduction: A systematic review. Clin Psychol Rev 2010;30:1. [DOI:10.1016/j.cpr.2010.07.001] [PMID]
6. Abd El-Gawad S, elsayed l. Effect of interactive distraction versus cutaneous stimulation for venipuncture pain relief in school age children. J Nurs Edu Pract 2015;5. [DOI:10.5430/jnep.v5n4p32]
7. El SME-KA, Elsayed LA. Effect of interactive distraction versus cutaneous stimulation for venipuncture pain relief in school age children. J Nurs Edu Pract 2015;5(4):32. [DOI:10.5430/jnep.v5n4p32]
8. Katz J, Rosenbloom BN. The golden anniversary of Melzack and Wall's gate control theory of pain: Celebrating 50 years of pain research and management. Pain Res Manag 2015;20(6):285-6. [DOI:10.1155/2015/865487] [PMID] []
9. Sadeghi T, Mohammadi N, Shamshiri M, Bagherzadeh R, Hossinkhani N. Effect of distraction on children's pain during intravenous catheter insertion. J Specialists Pediat Nurs 2013;18(2):109-14. [DOI:10.1111/jspn.12018] [PMID]
10. Shivashankar A, Nalini KB, Rath P. The Role of Nonpharmacological Methods in Attenuation of Pain Due to Peripheral Venous Cannulation: A Randomized Controlled Study. Anesth Essays Res 2018;12(1):7-10. [DOI:10.4103/aer.AER_172_17] [PMID] []
11. Agarwal A, Sinha PK, Tandon M, Dhiraaj S, Singh U. Evaluating the efficacy of the valsalva maneuver on venous cannulation pain: a prospective, randomized study. Anesthesia Analgesia 2005;101(4):1230-2. [DOI:10.1213/01.ane.0000167270.15047.49] [PMID]
12. Akdas O, Basaranoglu G, Ozdemir H, Comlekci M, Erkalp K, Saidoglu L. The effects of Valsalva maneuver on venipuncture pain in children: comparison to EMLA((R)) (lidocaine-prilocaine cream). Irish J Med Sci 2014;183(4):517-20. [DOI:10.1007/s11845-013-1037-4] [PMID]
13. Yilmaz D, Gunes UY. The effect on pain of three different nonpharmacological methods in peripheral intravenous catheterisation in adults. J Clin Nurs 2018;27(5-6):1073-80. [DOI:10.1111/jocn.14133] [PMID]
14. Maghsoudi B, Jookar M, Haddad H, Zoonobi Z, Rakhshan M. The efficacy of nasal tip hold-press on venous cannulation pain in children: a prospective randomize controlled study. Minerva Pediatrica 2016. [Google Scholar]
15. Shivashankar A, Nalini KB, Rath P. The Role of Nonpharmacological Methods in Attenuation of Pain Due to Peripheral Venous Cannulation: A Randomized Controlled Study. Anesth Essays Res 2018;12(1):7-10. [DOI:10.4103/aer.AER_172_17] [PMID] []
16. Yeganekhah M-R, Abedini Z, Dadkhah Tehrani T. Evaluation of an Applied Method in Reducing the Pain of Intramuscular Injection. Qom Univ Med Sci J 2013;7(2):1-6. [Google Scholar]
17. Kumar S, Gautam SKS, Gupta D, Agarwal A, Dhirraj S, Khuba S. The effect of Valsalva maneuver in attenuating skin puncture pain during spinal anesthesia: a randomized controlled trial. Korean J Anesthesiol 2016;69(1):27-31. [DOI:10.4097/kjae.2016.69.1.27] [PMID] []
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
اطلاعات تماس
آدرس مکاتبه: آذربایجان غربی، ارومیه، بلوار رسالت، خیابان جهاد، کوی اورژانس، معاونت تحقیقات و فناوری
صندوق پستی : ۱۱۳۸
کد پستی : ۵۷۱۴۷۸۳۷۳۴
تلفن : 31937415-۰۴۴
فاکس : 32233009-۰۴۴
پست الکترونیک :
unmf
umsu.ac.ir , j.nur.midgmail.com
